Het korte huwelijk van Belgisch- en Nederlands-Limburg

Op deze dag, precies 185 jaar geleden in 1839, wordt Limburg gescheiden in twee delen. De solocarrière van aan de ene kant Nederlands-Limburg en aan de andere kant Belgisch-Limburg wordt een feit als na lang ruziën de scheidingspapieren worden opgetekend in het Verdrag van Londen.

Maar waarom deze splitsing van het 'grote Limburg' na amper 44 jaar huwelijk?

Beste maatjes
Ooit, heel lang geleden zijn Belgisch-Limburg en Nederlands-Limburg beste maatjes.
De Nederlanden, inclusief wat nu Nederland en België is, komen onder Spaanse heerschappij als gevolg van de erfenis van keizer Karel V in 1555. Ze functioneren als één sterke provincie als ze in de tachtigjarige oorlog in Spanje een gezamenlijke vijand vinden.

Napoleon
Aan het einde van de 18e eeuw worden zowel België als Nederland veroverd door Napoleon en toegevoegd aan het Franse Keizerrijk. In de tijd van Napoleon kent Europa heel veel oorlog, en om dat te voorkomen in de toekomst, wordt in 1815 het Congres van Wenen georganiseerd.

Hier wordt besloten om Noord- en Zuid-Nederland samen te voegen tot één Hollandse monarch. Het idee is simpel: een sterke bufferzone creëren tussen kemphanen Groot-Brittannië, Frankrijk en Duitsland om te voorkomen dat die elkaar de haren invliegen.

Franse tirannie of een Hollandse koning
Op papier klinkt dat natuurlijk fantastisch, máár, en het is een grote máár, het zuiden zit niet bepaald te wachten op een Hollandse Koning. Uiteindelijk stemmen ze toch in met het plan want het alternatief - opnieuw Franse tirannie - stemt nóg ongelukkiger. Et voilà, zo ontstaat in 1815 het Koninkrijk der Nederlanden onder de leiding van Koning Willem de eerste van Oranje Nassau.

Maar, dat er op papier één Koninkrijk is, betekent niet dat er (ver)binding is. Er zijn namelijk intens grote verschillen tussen Noord en Zuid. Even voor je idee: Nederland ziet er dan zo uit.

Willem is niet zo geliefd als bestuurder. Dat heeft een aantal redenen, waaronder zijn autoritaire voorkomen enerzijds en zijn voorliefde voor het voortrekken van protestanten voor posities in zijn regering anderzijds. Dat wordt al snel een ding, want de katholieke zuiderlingen hebben hierin het nakijken. Mede daarom breken in 1830 rellen uit in Brussel.

Verdeling van Limburg
De opstandelingen willen een onafhankelijke staat: België. De provincie Limburg, op Maastricht en Mook na, sluit zich bij de rebellen aan. Deze revolutie leidt uiteindelijk tot de onafhankelijkheid van België in 1831. En dan wordt het spannend. Want nu er een officieel Nederland én een officieel België is, wordt Limburg verdeeld. Het toneel opent met een sfeervolle setting, een vergaderruimte met een tafel waarop kaarten van Limburg liggen uitgespreid. Aan de tafel zitten vertegenwoordigers van verschillende Europese mogendheden, waaronder Nederland, België en Pruisen. Er heerst een gespannen sfeer.

Scheidingsgedrag
Na lang ruziën wordt Limburg verdeeld. Met het ondertekenen van het Verdrag van Londen in 1839, oftewel het Scheidingsverdrag, verandert alles voor Limburg. Het ene deel wordt toegewezen aan Nederland. En het andere deel hoort vanaf dat moment bij België.

Dat Maastricht nu hoort bij Nederland, gaat niet zonder slag of stoot. De ondertussen Nederlands-Limburgse grootstad zou namelijk in eerste instantie de Belgisch-Limburgse hoofdstad worden. Dat Nederland de strijd om Maastricht wint heeft grotendeels te maken met de sterke militaire aanwezigheid van Willem I in de stad. Belgisch-Limburg moet dus plots een nieuwe hoofdstad kiezen. Tongeren en Sint-Truiden zijn dan de logische keuzes, dat zijn namelijk de enige grote steden in de provincie. Dat blijkt niet ideaal want die liggen beiden te dicht bij Maastricht of niet centraal genoeg in Limburg. En dus wordt het in eerste instantie Hasselt.

Onafhankelijkheid
Om hun onafhankelijkheid te vieren, is 19 april voor de Belgen een feestdag. Een dag waarop ze in delen van Belgisch Limburg vieren dat ze geen onderdeel meer zijn van Nederland.

Het hele verhaal over de scheiding van Belgisch- en Nederlands-Limburg kunt u hier bekijken.

Opmerkingen? Mail ons!